به مجموعه ای از میله های مستقیم که با اتصال مفصلی، شبکه های مثلثی شکل را به وجود آورده اند،خرپا گویند. امروزه اجرای خرپا به شکل های مختلف در اسکلت بندی هواپیما، کشتی، پُل، سقف و …. به کار گرفته می‌شود. سازه های خرپایی در برابر نیروهای خارجی مقاومت بسیار بالایی دارند و از لحاظ اقتصادی یز مقرون به صرفه هستند.

اعضای خرپاهای فلزی با پیچ و جوش و خرپای چوبی با میخ و پرچ به هم متصل می شوند. در اجرای خرپا اتصال اعضای سازه های خرپایی به یکدیگر به صورت مفصلی می باشد و شکل مثلث تنها شکل هندسی پایداری است که با چنین اتصالی در مقابل نیروهای خارجی مقاومت کرده و شکل کلی آن تغییر نمی کند. مگر این که یکی از اعضا، خم شده یا بشکند. بنابراین خرپا همواره مجموعه ای از مثلث ها است در کنار یکدیگر قرار گرفته اند و شکل های متنوعی را به وجود آورده اند.

الف) خرپای صفحه ای:

اگر تمام اعضای شبکه مثلثی تشکیل دهنده ی خرپا، در یک صفحه قرار داشته باشند خرپا را صفحه ای گویند. خرپای صفحه ای به صورت گسترده در ساخت پُل ها سقف ها مورد استفاده قرار می گیرد.
خرپای پُل (مسطح): شکل کلی خرپاهایی که در ساخت پُل ها و شاه تیر به کار می روند، شکل مستطیل و یا ذوزنقه بوده و دارای اعضای فوقانی و تحتانی موازی (پارالل) می‌باشند. انواع معمول خرپا  ی تخت که در ساخت پُل ها و شاه تیرها مورد استفاده قرار می گیرد بر حسب جنس و طول دهانه آمده است.
خرپای سقف – شیب دار: بیشتر خرپاهایی که در ساخت سقف ها به کارمی روند به صورت شیب دار طراحی و اجرا می شوند. جدول زیر انواع خرپاهای شیب دار را نشان می دهد.

اجرای خرپا پل

خرپا سقف

علاوه بر این در ساخت خرپاهای سقف سعی می شود شکل کلی آن ها طوری طراحی گردد تا بتوان حداکثر روشنایی طبیعی را از سقف تأمین نمود. خرپای فضاکار (فضایی) در صورتی اعضای خرپا در یک صفحه قرار نداشته باشند به آن خرپای فضایی (فضا کار) گویند. با اضافه کردن اعضای دیگر، شبکه ایی مثلثی شکل به وجود می آید. با اتصال چندین شبکه مثلث بندی شده به یکدیگر خرپای فضایی ساخته می شود که به دلیل استحکام زیاد، برای پوشش سقف های با دهانه بزرگ مانند کارخانه ها، استخرها، نمایشگاه ها و استفاده می شود.

ترسیم وخرپا :

پس از انجام محاسبات سازه ای طراحی خرپا، شکل کلی قاب خرپا به صورت خطی (دیاگرام) ترسیم شده، نامگذاری اعضا و محل دتایل ها روی آن نشان داده می شود. سپس سایر مشخصات فنی مانند پلان های سازه ای و دتایل های مربوطه، نوع و تعداد مهاربندی ها، اتصالات و … در دفترچه های محاسباتی ذکر می شود تا نقشه کش بتواند کلیه ترسیمات را به درستی رسم نماید. نقشه های خرپا را می توان به دو گروه تقسیم کرد. گروه اول پلان های آکس بندی، فنداسیون، ستون گذاری، تیرریزی و ترسیم نما است که معمولاً در مقیاس ۱۰۰/۱ یا۵۰/۱ ترسیم می شوند و گروه دوم، دتایل ها که در مقیاس ۲۰/۱ یا بزرگتر ترسیم می گردند.

توجه به نکات زیر در طراحی و ترسیم قاب خرپا و دتایل های مربوطه به اجرای خرپا ، باعث می شود اتصال مفصلی به طور صحیح اجرا شود. امتداد محورهای آکس اعضا از نقطه ی مشترکی عبور نماید. نسبت ارتفاع به دهانه کمتر از باشد. زاویه اعضای قطری در حدود ۴۵ درجه در نظر گرفته شود.

نحوه ی ترسیم خرپای مسطح روی ستون فلزی و اتصالات آن در اجرای خرپا

شکل زیر کروکی یک سازه خرپایی را نشان می دهد که باید طبق اصول نقشه کشی ترسیم گردد. شکل زیر را در مقیاس ۱/۵۰ ترسیم کرده محل برخورد خطوط آکس اعضای خرپا را در گِره ها نشان دهید. سپس طول دهانه و فاصله محورهای آکس افقی و عمودی را، اندازه گذاری نمایید و مشخصات پروفیل ها را بنویسید.

برای ترسیم ابتدا خطوط آکس اعضایی که در دتایل D1 وجود دارند را با حفظ امتدادشان ترسیم کنید. برای ترسیم پروفیل های فلزی ابتدا نمای طولی اعضای قوی تر را ترسیم نمایید، سپس اعضایی که به آن ها ختم می شوند، ترسیم گردد. در این دتایل به ترتیب ستون، تیرهای افقی، اعضای عمودی و قطری خرپا را ترسیم کنید. سپس مقیاس و مشخصات اعضا و اتصالات را بنویسید. دتایل D2 را نیز به روش مشابه ترسیم کنید.